Εγκύκλιο σημείωμα απέστειλε η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος προς την Αρχιεπισκοπή Αθηνών και τις Μητροπόλεις, το οποίον αφορά τα μέτρα προστασίας κατά της εξάπλωσης του κορονοϊού. Όπως σημειώνει, λόγω της έξαρσης των κρουσμάτων απευθύνει έκκληση για τήρηση των μέτρων προστασίας κατά την προσέλευση στους ναούς και προτρέπει για […]
Εκκλησία
Δεν είναι ότι η πανδημία έχει ταλαιπωρήσει πολύ την ανθρωπότητα και την έχει φέρει σε αντιπαράθεση με τα όρια της, αναδεικνύοντας την ίδια στιγμή τις υπαρξιακές αντοχές της. Αυτό είναι πράγματι μία θλιβερή πραγματικότητα που μας φέρνει σεδιάλογο με τον θάνατο. Το θέμα είναι πως η πανδημία έχει ταλαιπωρήσει και ταλαιπωρεί την Εκκλησία, αναδεικνύοντας τηνπνευματική ένδεια όσων δίνουν μεταφυσική νότα στο ζήτημα της πανδημίας, της μάσκας κ.ο.κ. Ο Μητροπολίτης Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομος σωστά επισημαίνει πως βρίσκονται ‘’εκτός πραγματικότητας όσοι δίνουνμεταφυσικές προεκτάσεις’’. Πράγματι, το ζήτημα της πανδημίας στην βάση του πρέπει να αντιμετωπίζεται με όρουςυγειονομικούς. Εφόσον είναι ένα ζήτημα που αφορά την υγεία του ανθρώπου, χρειάζεται η συμβολή της επιστήμης. Έρχεταιόμως μία μοναδική και ανεπανάληπτη αντίληψη που σφετερίζεται τα επιστημονικά επιτεύγματα και θέλοντας να μειώσει τηνσημασία της επιστήμης και τον πρωταγωνιστικό της ρόλο στην πανδημία, δίνει άκρως μεταφυσική αντίληψη στο ζήτημα αυτό. Όταν ο Μ. Βασίλειος σε Επιστολή του (235) έθετε το ερώτημα ‘’Τί πρότερον, ἡ γνῶσις ἤ ἡ πίστις;’’, δεν δεχόταν μόνο ότιπροηγείται η πίστη της γνώσεως, αλλά και η γνώση της πίστης. Με μία διαφορετική σημασία, δηλαδή την καταληπτικήικανότητα του ανθρώπου πάνω σε ένα γεγονός, θέμα, πρόσωπο, που βεβαιώνει πως υπάρχει, πως υφίσταται. Η γνώση, σε μίατέτοια περίπτωση, βεβαιώνει, και ακολουθεί η πίστη. Στην περίπτωση της πανδημίας προηγείται η γνώση και ακολουθεί η πίστη. Η πίστη συμβάλει στην ελπίδα του ανθρώπου, στην βεβαιωμένη συγκατάβαση της ‘’πάλιν και πολλάκις’’ αποκαλύψεως τουθελήματος του Θεού, το οποίο γνωρίζει με την πίστη ο άνθρωπος. Δεν αρκεί όμως η πίστη για να σώσει, εάν δεν γνωρίσει οάνθρωπος τις δωρεές του Θεού, την ιατρική, τις μεθόδους, τους τρόπους ίασης κ.ο.κ.. ‘’Τὰ τοῦ Καίσαρος τῷ Καίσαρι καὶ τὰτοῦ θεοῦ τῷ θεῷ’’. Η πανδημία ανέδειξε την ένδεια μέσα στους κόλπους της Εκκλησίας. Προσέξετε, όχι την ένδεια της Εκκλησίας, αλλά τηνανικανότητα ορισμένων φωνών εντός των τειχών της να συνδράμουν στο εκκλησιαστικό γεγονός. Και ποιο είναι αυτό το γεγονός; Είναι η μεγάλη αρετή της υπακοής, ως ελεύθερης συγκατάνευσης στο συνοδικό σώμα (το σύστημα ακούγεται και εκλαμβάνεταιως ταξικό) και όχι ως υποδούλωσης. Με άλλα λόγια, την στιγμή που η φωνή του σώματος της Ιεραρχίας, που εκφράζεται μεσυνοδικό και σύνολο τρόπο, διακήρυττε πως η μάσκα σώζει ζωές και πρέπει να φοράνε την μάσκα οι πιστοί μέσα στηνΕκκλησία, αυτόκλητοι σωτήρες εγωπαθών φαντασιώσεων διακηρύττουν πως μέσα στην Εκκλησία δεν κολλάει ο πιστός τον ιό. Ηανθρώπινη ανοησία στο μεγαλείο της. Τότε, γιατί ένας συμπολίτης μας στην Καλαμπάκα έφυγε από την ζωή μέσα στον ναό; Γιαεκείνον δεν προνόησε ο Θεός; Πώς του συνέβη αυτό το κακό (γιατί και ο ιός κακό είναι) μέσα στον ναό του Θεού; Και γιατίέπεσε ο ναός στους σεισμούς στην Κρήτη πάνω σ’ έναν που βρισκόταν μέσα στον ναό εκείνη τη στιγμή; Εδώ, ο Θεός πού είναι; Μήπως ‘’κρύφτηκε’’ όπως θα ‘λεγε ο Νίτσε; Η πανδημία ανέδειξε έναν ισχυρό και αμετανόητο φανατισμό στους κόλπους της Εκκλησίας. Πολλά ανέδειξε, δυστυχώς. Ακόμηκαι το γεγονός πως η ημιμάθεια είναι χειρότερη από την αμάθεια. Ο φανατισμός πάντοτε αποτελούσε καρκίνωμα σε κάθεαποκαλυπτόμενη ενέργεια του Θεού προς τον κόσμο, την κτίση, την ίδια την ιστορία. Φανατικές φωνές που δημιουργούν μίαανέραστη θεολογία της ανυπακοής στον Επίσκοπο, στο σώμα της Συνόδου, στην θεολογική παράδοση της Εκκλησίας. Φωνέςαλαζονικές. Όπως σημειώνει ο Olivier Clement: ‘’Ο φανατικός ριζώνει στο άγχος και την αλαζονεία. Διακατέχεται από τηνψύχωση της συνωμοσίας και οποιοσδήποτε δεν συμφωνεί μαζί του είναι όργανο των δαιμονικών δυνάμεων. Είναι ένα αβέβαιοον, αποδιοργανωμένο, ανίκανο να περάσει μέσα στην ετερότητα του άλλου, έτοιμο να σας κολλήσει την ετικέτα του αιρετικού, του αποκλίνοντα, του νεωτεριστή ή του αντιδραστικού’’. Όλες αυτές οι φωνές, χαρακτηρίζοντας ως υποκρισία και βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος την χρήση της μάσκας μέσαστον ναό, ενδύονται την βαρβαρότερη μορφή φαρισαϊκής υποκρισίας, αφού ο συνάνθρωπος τους δεν υπάρχει πουθενά. Ακόμηκαι από αδυναμία του συνανθρώπου τους αδυνατούν να αντιληφθούν και να χωρέσουν υπαρξιακά το γεγονός της αγάπης προςτους άλλους και της κένωσης του Θεού, που εξαιτίας της ανθρώπινης αμαρτωλότητας και αδυναμίας, πρώτος κινήθηκε με αγάπηστο δημιούργημα του, θεραπεύοντας με τον τρόπο αυτό την ανθρώπινη αδυναμία. Φάγαμε ήττα στην Εκκλησία. Η πανδημία μας την έφερε. Θεωρήσαμε πως η Εκκλησία σώζει με μαγικό τρόπο, πως ο Θεός είναιυποχρεωμένος να σώσει την ανθρώπινη ανοησία, αρνούμενοι την ελεύθερη βούληση, επιλογή της θελήσεως αυτής και συνεπειώνταυτόχρονα. Εκείνοι οι γεροντάδες που μεταμορφώνονται σε προφητολόγους ας αναλογιστούν τις συνέπειες των λόγων τους. Κιεμάς τους ιερείς δεν μας ταιριάζει να δημιουργούμε κλίκες υποστηρικτών κατά της μάσκας μέσα στον ναό. Κι όλα αυτά έως ότουδοκιμαστούμε στα όρια του έρωτα και του θανάτου. Τελικά, υποκρισία τι είναι; Πρεσβύτερος Ηρακλής Φίλιος (βαλκανιολόγος, θεολόγος) Κληρικός Ι.Μ. Σταγών & Μετεώρων
Με αφορμή την εορτή του αγίου Διονυσίου Αρεοπαγίτη θα γινόταν μία πολύ καλή συζήτηση μεταξύ των παραπάνω προσώπων. Αφορμή η μνήμη του αγίου Διονυσίου Αρεοπαγίτου στις 3 Οκτωβρίου. Ο Διονύσιος Αρεοπαγίτης θίγει ένα ζήτημα, αυτό του προσώπου του Θεού (Περί θείων ονομάτων). Σημειώνει, αναφερόμενος στον Θεό: ‘’Την θεαρχική λοιπόν υπερουσιότητα […]
Το ευαγγέλιο της Κυριακής (Μάρκ. 8,34 – 9,1), αναφέρεται σε μία προειδοποίηση την οποία θέτει ο Χριστός. ‘’Εάν κανείς θέλεινα με ακολουθήσει, ας απαρνηθεί τον εαυτό του και ας σηκώσει τον σταυρό του και ας με ακολουθήσει. Διότι όποιος θέλει νασώσει την ζωή του, αυτός θα την χάσει, εκείνος δε που θα χάσει την ζωή του εξ’ αιτίας εμού και του ευαγγελίου, αυτός θα τηνσώσει.’’ (Μάρκ. 8, 35). Ζητάει δύσκολα πράγματα ο Χριστός. Ποιος θέλει να ακολουθήσει κάποιον, απαρνούμενος τον εαυτό του και σηκώνονταςπαράλληλα τον σταυρό του; Βάζει δύσκολα ο Χριστός στον άνθρωπο. Τί σημαίνει να αρνηθεί κάποιος τον εαυτό του; Να πάψεινα υπάρχει; Εδώ μία κουβέντα του λες του άλλου και είναι έτοιμος να σε κατασπαράξει. Σημαίνει να πάψει να υπάρχει ωςφίλαυτος εαυτός, ως πρόσωπο αυτοερωτισμού που αρνείται την συγχώρηση, αυτό το μεγάλο θαύμα του να χωρέσει τον άλλονστον εαυτό του, παρά το γεγονός ότι ο άλλος μπορεί να τον έχει πληγώσει και αδικήσει. Ο όσιος Μάξιμος Ομολογητής σταΚεφάλαια περί αγάπης, κείμενα – γροθιά στην φιλαυτία, αναφέρει: ‘’ Μη θέλεις ν’ αρέσεις στον εαυτό σου, και δε θα μισείς τοναδελφό σου. Μην είσαι φίλαυτος, και θα γίνεις φιλόθεος’’. Ο φίλαυτος άνθρωπος ποτέ δεν θα καταφέρει να σκεφτεί, προσεγγίσει και χωρέσει τον άλλον μέσα του. Δεν χωράει κανένανεαυτό, παρά μόνο τον δικό του. Άρνηση του εαυτού δεν σημαίνει να πάψει ο άνθρωπος να θέλει, να σκέφτεται, να ενεργεί. Ακόμη και το να κόψει το θέλημα του είναι αμαρτία. Λένε κάποιες φορές στην εξομολόγηση ‘’κόψε το θέλημα σου, πάψε ναθέλεις’’. Ο Χριστός έκοψε το φυσικό του θέλημα; Δεν υπήρξε εκτός από τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος; Δεν κόβεται τοφυσικό θέλημα. Παιδαγωγείται. Φτάνεις σε σημείο να το οδηγείς κατά Χριστόν, να θες κατά Χριστόν, όχι εκτός Χριστού κι εκτόςσυνανθρώπου, εις βάρος Χριστού και εις βάρος του συνανθρώπου. Αυτό είναι φιλαυτία. Άρνηση εαυτού σημαίνει παραμερισμόςτης μνησικακίας, της κατάκρισης, της συκοφαντίας, της κακότητας που διακατέχει τον άνθρωπος προς τον συνάνθρωπο του. Πώς θα ακολουθήσει κάποιος τον Χριστό εάν συγκατανεύσει προς τα αρνητικά πάθη; Πώς θα κατευθυνθείς στον Θεό χωρίςαγάπη, αφού ο ίδιος είναι αγάπη; (Α’ Ιω. 4,8). Το σήκωμα του σταυρού για το οποίο κάνει λόγο ο Χριστός στο ευαγγέλιοπροϋποθέτει την άρνηση του εαυτού, όλων εκείνων των αρνητικών παθών που εμποδίζουν την κοινωνία με τον Θεό. Πώς θασυσχετιστεί κάποιος με τον Χριστό, εάν δεν απομακρυνθεί από εκείνα που εμποδίζουν τον συσχετισμό αυτό και την αναφοράαυτή στο πρόσωπο του Χριστού; Υπάρχει και κάτι άλλο. Η λογική του ευαγγελίου λέει: ‘’Θες να σώσεις την ζωή σου; Θα την χάσεις εξ αιτίας του Χριστού καιτου ευαγγελίου’’. Η λογική του κόσμου επιτάσσει ‘’Δεν θες να χάσεις; Σώσε το τομάρι σου’’. Τα λόγια του ευαγγελίου είναιενάντια στην λογική του κόσμου τούτου. Δεν είναι για όλους, με την έννοια πως η κοσμική αντίληψη δεν ανέχεται και δεναντέχει το βάρος των λόγων αυτών, που παράλληλα είναι η ουσία της ζωής. Όπως θα ‘λεγε και ο Νίτσε ‘’γι’ αυτήν την καινούριαμουσική χρειάζονται και καινούρια αυτιά’’. Ο Χριστός καλεί τον άνθρωπο να υπάρξει πάνω στο παράλογο του κόσμου, όχι όμωςνα το δεχτεί. Να βαδίσει πάνω στις πνευματικές αντιξοότητες του κόσμου και να τις αρνηθεί. Αυτές τις αντιξοότητες ο κόσμος τιςλατρεύει, τις δέχεται, τις εξωθεί στα άκρα, αφού έχει βγάλει τον Χριστό από την καθημερινότητα του, καρφώνοντας Τουπερισσότερο τα καρφιά, σε περίπτωση που Εκείνος θελήσει να επιτελέσει ένα θαύμα γενναιοδωρίας και σωτηρίας. Η λογική του κόσμου δεν συμβαδίζει με το πνεύμα πάνω στο οποίο φιλοσοφεί με τρόπο αγιοπνευματικό η Εκκλησία. Οιχριστιανοί, οι χριστιανοί εκείνοι που θέλουν να τιμούν το όνομα του χριστιανού, είναι άνθρωποι του αγώνα, της υπομονής, τηςσιωπής, της ανοχής, της συγχωρητικότητας, της προσευχής, της αγάπης. Αυτά είναι ανοησίες για τους περισσοτέρους. Οχριστιανός δείχνει ανόητος. Ανόητος για τις αντιλήψεις ενός κόσμου που επιδιώκει να ματαιοδοξεί, ερωτοτροπώντας με έναάηθες ήθος, παρά να ερωτεύεται το πρόσωπο του Χριστού και να συνεπαίρνεται από αυτό, αλλά και από την σχέση αγάπης μετους άλλους αδελφούς. Ο κόσμος σήμερα ικανοποιείται από τον βασανισμό της υπαρξιακής ετερότητας, αντιβαίνοντας δυστυχώς την θεώρηση τουάλλου ως εαυτό, αντιμετωπίζοντας κάθε ανθρώπινη σχέση με ανερυθρίαστη αφαίμαξη της διαπροσωπικής ετερότητας, καιαλλοίωσης της αγαπητικής εν-υπόστασης, που ενυπάρχει ως αλληλοσυμπλήρωση της κάθε ετερικής διαφορετικότητας, όχι όμωςαπραγματοποίητης στα πλαίσια μιας πνευματικής λειτουργικότητας της ανάγκης για ενύπαρξη και αναίρεση τηςαυτοαναφορικότητας στην αναφορικότητα του ερασμίου θεανθρωποκεντρικού προσώπου. Ο κόσμος τούτος πασχίζει νααγωνίζεται πολλές φορές, όχι να ζήσει κατά Χριστό και σύμφωνα με τα ζωντανά λόγια του ευαγγελίου, αλλά να ζήσει σύμφωναμε τις επιταγές του κόσμου, οι οποίες δεν σημαίνει ότι είναι θεμελιωμένες στο θέλημα του Κυρίου. Ο Χριστός συνεφέρει ταπαιδιά του και προειδοποιεί έτσι ώστε να μην απογοητεύονται, λέγοντας τους κάθε φορά ‘’εγώ δεν είμαι από τον κόσμο αυτό’’ (Ιω. 8,23). Ο σταυρός δεν αφήνει περιθώρια αυτοερωτισμού. Δεν έχει θέσει ο αυτοερωτισμός στον σταυρό. Είναι τέτοια η μαρτυρία και ηαυθεντικότητα του που δεν επιτρέπει να υπάρχει ο άλλος χωρίς τον συνάνθρωπο του, επομένως και χωρίς τον Χριστό. Ο κόσμοςτί απαντάει στο κάλεσμα του Χριστού μέσα από την άρση του σταυρού; Αυτός σταυρώθηκε για τον εαυτό Του. Ε, δενσταυρώθηκε για τον εαυτό Του, για την δική σου προοπτική και σωτηρία σταυρώθηκε. Ο σύγχρονος άνθρωπος, ως ματαιόδοξος, έχει πετάξει τον σταυρό του, έχει αρνηθεί τον Χριστό. Είναι ‘’βάσανα’’ ο Χριστός και οσταυρός για τον άνθρωπο που αγαπάει τον εαυτό του και θέλει να υπάρχει βγάζοντας τους άλλους από τον κόσμο. Το παράλογοτων ανθρώπων έγκειται ακριβώς σ’ αυτόν την αποξένωση. Ο άνθρωπος του Θεού δεν γνωρίζει άλλον δρόμο εκτός τουευαγγελίου, που αποτελεί το πιο αντισυμβατικό και επαναστατικό πνευματικό μανιφέστο της ιστορίας, του κόσμου τούτου. Θεςνα κερδίσεις την ζωή σου; Ε, χάσε την για τον Χριστό. Όλα τα άλλα είναι φθηνές και χωρίς κόπο μαγκιές. Πρεσβύτερος Ηρακλής Φίλιος (βαλκανιολόγος, θεολόγος) Κληρικός Ι.Μ. Σταγών & Μετεώρων
Ίσως ένα ζήτημα στο οποίο κληθεί να απαντήσει, μεταξύ άλλων, ο σύγχρονος άνθρωπος είναι η αναφορικότητα του. Ζήτημα που θέτει η νεότερη φιλοσοφία, ένα ζήτημα του τρόπου αντίληψης της ανθρώπινης ύπαρξης. Φυσικά, απομακρυσμένο από την αναφορά του εαυτού, καθότι κάτι τέτοιο το μόνο που καταφέρνει είναι η επιμονή στην φιλαυτία […]