Ορμώμενη από το προηγούμενο άρθρο μου, ανέτρεξα σε μνήμες και εικόνες μιας άλλης εποχής εκεί όπου παιδιά με ορθάνοιχτα ματάκια, παρακολουθούν με αγωνία τους παππούδες τους να τους εξιστορούν όμορφες ιστορίες… τα παραμύθια…
Σε μια εποχή χωρίς τηλεόραση, χωρίς tablet, χωρίς κινητό, χωρίς διαδίκτυο, η αφήγηση ενός παραμυθιού συνήθως από τη γιαγιά και τον παππού, ήταν μια ανταμοιβή για τα παιδιά, μια ουσιαστική και συνάμα ευχάριστη ψυχαγωγία, ένα έναυσμα για ένα όμορφο όνειρο με πρωταγωνιστές τους ίδιους, στους ρόλους των παραμυθιών.
Στο μεγαλύτερο εύρος τους τα παραμύθια χαρακτηρίζονται από μαγεία, πολύχρωμες εικόνες, κατορθώματα που φαντάζουν εξωπραγματικά και ιστορίες γεμάτες εκπλήξεις. Η σημασία και η αξία που κατέχει η ανάγνωση των παραμυθιών στην διάπλαση χαρακτήρων των παιδιών, είναι ανεκτίμητη. Ο τρόπος αφήγησης, το ύφος του αφηγητή, ο τόνος της φωνής του, οι αλλαγές στην έκφρασή του, η παραστατικότητά του, βοηθούν στην ενδυνάμωση του ψυχικού κόσμου των μικρών ακροατών.
Ωφελιμιστικής σημασίας για τους λιλιπούτειους φίλους μας είναι η γνωριμία τους με συναισθήματα και αξίες που δύσκολα μπορούν να αντιληφθούν μέσα από απλές συζητήσεις. Η ζήλεια, το κακό, το καλό, η φιλία, η απώλεια οικογενειακού προσώπου, η αδελφική αντιπαράθεση, η κοινή αντιμετώπιση απέναντι στον κίνδυνο, ο φόβος, η προσπάθεια, η επίτευξη του στόχου, η υπομονή, η επιμονή, είναι κάποια από τα πολλά αξιώματα που διδάσκονται μέσα από τα παραμύθια. Η απλότητα των λύσεων και η τελική κάθαρση που επιτυγχάνεται μέσα από το παραμύθι βοηθά τα παιδιά να αναπτύξουν δεξιότητες και να διαχειριστούν ισόνομα προβλήματα στο παρόν τους.
Μέσα από τις φανταστικές μυθοπλασίες, αναβιώνουν πανάρχαια αρχέτυπα μακρινών και ξεχασμένων εποχών. Οι δράκοι, οι μάγισσες, οι βασιλιάδες, οι νεραΐδες, τα ξωτικά, τα μαγικά ραβδάκια, τα ζώα που μιλούν, οι πριγκίπισσες, ξεδιπλώνουν μπροστά στα μάτια τους έναν κόσμο μαγικό και τους προσφέρουν την χαρά να γίνουν οι ίδιοι ήρωες, να ονειρευτούν με ένα πλατύ χαμόγελο στα πρόσωπά τους, να ταξιδέψουν και να καλλιεργήσουν την ανάπτυξη της φαντασίας τους.
Ένα επιπλέον πλεονέκτημα των παραμυθιών είναι η σχέση που χτίζεται μεταξύ των παιδιών και του αναγνώστη που εκτός από τη γιαγιά και τον παππού, αυτόν το ρόλο μπορεί να έχει ο γονέας. Η μεταξύ τους σχέση ενισχύεται προσφέροντας συναισθηματική εγγύτητα, ο γονιός γνωρίζει το παιδί του μέσα από τις αντιδράσεις του κατά την εξέλιξη της ιστορίας, αφουγκράζεται τις συναισθηματικές ανάγκες του και εμβαθύνει στα σημεία που χρίζουν «ενδυνάμωση». Ο γονιός στα μάτια του παιδιού αποκτά ενεργό ρόλο, πολλές φορές γίνεται ήρωας και έχει τη δυνατότητα να προάγει το διάλογο ως μέσο επικοινωνίας και επίλυσης προβλημάτων και να επηρεάσει θετικά, συμπεριφορές και πεποιθήσεις.
Τα παραμύθια, είναι η πρώτη επαφή των παιδιών με τη γραφή, το κείμενο και τη λογοτεχνία. Τα παιδιά κατανοούν τη διαφορά του κειμένου και της εικόνας, αντιλαμβάνονται το διαχωρισμό των λέξεων, τη φορά ανάγνωσης, την εναλλαγή προφορικού και γραπτού λόγου, τη συνοχή του κειμένου με τις παραστατικές εικόνες, την αρχή και το τέλος του βιβλίου. Αβίαστα επέρχεται η γλωσσική ανάπτυξη, το πλούσιο λεξιλόγιο και η βελτίωση του λόγου.
Προσέτι, η ενίσχυση κοινωνικών δεξιοτήτων, η καλλιέργεια θετικής και δημιουργικής σκέψης, η αύξηση της αυτοπεποίθησης και η ανάπτυξη της αυτοάμυνας δε θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ήσσονος σημασίας.
Ολοκληρώνοντας, μπορεί η έλλειψη χρόνου και η υπέρμετρη χρήση της τεχνολογίας να έχουν παραγκωνίσει τα παραμύθια, εκείνα όμως δεν έχουν πάψει να είναι διαχρονικά και γοητευτικά. Η κατακλείδα στο τέλος κάθε αφήγησης …και ζήσαν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα… προάγει την ελπίδα, την τέρψη και την ικανοποίηση, σημαντικά χαρακτηριστικά για μια ισορροπημένη και ευτυχισμένη παιδική ζωή!
