Συνέντευξη του Δημήτρη Λιανοστάθη, στην Κατερίνα Σιδέρη

1 min read
Κατερίνα Σιδέρη

Ο Σύλλογος Ελληνικής Πολιτιστικής Παράδοσης Χαλκίδας «Το Αλωνάκι» υλοποιεί, από τον Δεκέμβριο του 2022 έως και την άνοιξη του 2023, την πολιτιστική δράση με τίτλο «Ο Πολιτισμός της Ελιάς και του Ελαιόλαδου στην Βόρεια Εύβοια».

Η δράση γίνεται υπό την αιγίδα και επιχορήγηση του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού (ΥΠΠΟΑ), το οποίο την αξιολόγησε θετικά «διότι επιχειρεί να συμβάλλει στην τόνωση της συλλογικής μνήμης των πυρόπληκτων κοινωνιών της Βόρειας Εύβοιας και ιδιαίτερα στην ευαισθητοποίηση της νέας γενιάς σε ό,τι αφορά στη διαφύλαξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς».

Στα πλαίσια των εκδηλώσεων, ο πρόεδρος του Συλλόγου κος Δημήτρης Λιανοστάθης, συνομιλεί με την Κατερίνα Σιδέρη, τόσο για την πολιτιστική δράση «Ο Πολιτισμός της Ελιάς και του Ελαιόλαδου στην Βόρεια Εύβοια», όσο και για το «πολιτισμικό σχολείο», καθώς και για τον σύλλογο «τ’ Αλωνάκι».  

Δημήτρης Λιανοστάθης

Πείτε μας λίγα πράγματα για την πολιτιστική δράση «Ο Πολιτισμός της Ελιάς και του Ελαιόλαδου στην Βόρεια Εύβοια». Πώς προέκυψε ως ιδέα;

Το πολιτιστικό πρόγραμμα που θα υλοποιήσει “Το αλωνάκι”,  “Ο πολιτισμός της ελιάς και του ελαιόλαδου στη Βόρεια Εύβοια, ήρθε σε συνέχεια της πρόσκλησης του υπουργείου πολιτισμού την άνοιξη που μας πέρασε, για δράσεις ανάδειξης και διαφύλαξης στοιχείων άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, πολιτιστικών στοιχείων που είναι εγγεγραμμένα στο εθνικό ευρετήριο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς. Ο πολιτισμός της ελιάς και του ελαιόλαδου ενεγράφη στο εθνικό ευρετήριο το 2019. Στην περιοχή της Βόρειας Εύβοιας από την οποία και κατάγομαι, η ελιά έχει μακρά πολιτιστική ιστορία. Έχοντας μεσολαβήσει οι καταστροφικές πυρκαγιές το 2021, σκεφτήκαμε ως φορέας να καταθέσουμε πρόταση ανάδειξης και διαφύλαξης, αυτού του πολιτιστικού στοιχείου. Η πρότασή  μας αξιολογήθηκε θετικά από τις αρμόδιες υπηρεσίες και έχοντας τη συνέργεια των τοπικών και αυτοδιοικητικών φορέων, προχωρήσαμε στην υλοποίηση του προγράμματος.

Πότε θα υλοποιηθεί και ποιο πρόγραμμα θα περιλαμβάνει;

Το πρόγραμμα έχει ήδη ξεκινήσει με τις δράσεις του πολιτισμικού σχολειού στα σχολεία της Βόρειας Εύβοιας. Έχουμε ήδη κάνει με τα παιδιά το πρόγραμμα στα σχολεία της Λίμνης και των Ροβιών και ακολουθούν και τα υπόλοιπα σχολεία. Παράλληλα με τις δράσεις ευαισθητοποίησης της νέας γενιάς, ήδη έχουν ξεκινήσει οι καταγραφές και τα «γυρίσματα» για τη δημιουργία ταινίας τεκμηρίωσης, ντοκιμαντέρ, για τον πολιτισμό της ελιάς και του ελαιόλαδου στη Βόρεια Εύβοια. Αρχές της άνοιξης θα πραγματοποιηθεί μια ημερίδα με τη συμμετοχή επιστημόνων και κυρίως ανθρώπων της τοπικής κοινωνίας που ζουν και βιώνουν τον πολιτισμό της ελιάς. Συνεταιρισμοί, επαγγελματίες του χώρου στην περιοχή, εκπαιδευτικοί, άνθρωποι που παράγουν και νέμονται τον  πολιτισμό της ελιάς θα συμμετάσχουν σ’ αυτή. Τέλος, αρχές Ιούνη θα πραγματοποιηθεί στην περιοχή  μια μεγάλη, ανοιχτή εκδήλωση με θέμα τα τραγούδια της ελιάς, στην οποία θα παρουσιαστεί και η ταινία τεκμηρίωσης.  Πρόκειται δηλαδή για ένα πρόγραμμα με πολλούς σταθμούς, που έχει ήδη ξεκινήσει και θα ολοκληρωθεί το καλοκαίρι. 

Τι στοχεύετε μέσα από αυτή τη δράση; Μπορεί να συνδράμει σε όλο αυτό ο απλός πολίτης και με ποιον τρόπο; 

Στόχος είναι η τόνωση της συλλογικής μνήμης των πυρόπληκτων κοινωνιών της Βόρειας Εύβοιας και ιδιαίτερα η ευαισθητοποίηση της νέας γενιάς σε ό,τι αφορά στη διαφύλαξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς και ειδικότερα του πολιτισμού της ελιάς και του ελαιόλαδου. 

Το όλο πρόγραμμα έχει τη συνέργεια των τοπικών κοινωνιών. Οι μαθητές των δημοτικών  σχολείων της περιοχής συνδράμουν συμμετέχοντας στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, ενώ έχουμε και τη συνέργεια των τοπικών συνεταιρισμών Αιδηψού και Ροβιών & της Μητρόπολής μας (Χαλκίδας, Ιστιαίας και Βορείων Σποράδων). Η ταινία τεκμηρίωσης στηρίζεται σ’ αυτούς τους ανθρώπους και είναι αυτοί, οι οποίοι θα συμμετάσχουν με τις εμπειρίες τους, το πολιτισμικό τους κεφάλαιο  στην ημερίδα που σας ανέφερα παραπάνω. Επί της ουσίας κεφαλαιοποιούμε και ταξινομούμε την πολιτισμική εμπειρία της περιοχής γι’ αυτό το σημαντικό στοιχείο της άυλης πολιτιστικής μας κληρονομιάς και ευαισθητοποιούμε τη νέα κυρίως γενιά  για την ανάγκη διαφύλαξης και ανάδειξης του.

Ποια η θέση της ελιάς στη Βόρεια Εύβοια; Συμμετέχει στην οικονομική ανάπτυξη του τόπου; 

Η ελιά κατέχει σημαντική θέση στην τοπική κοινωνία. Είναι το δέντρο και ο καρπός που στήριξε και συνεχίζει να στηρίζει μ’ όλους τους τρόπους τους ανθρώπους της περιοχής. Έχουμε συνεταιρισμούς  και ιδιωτικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή, τυποποίηση, συσκευασία και εξαγωγή λαδιού και ελιάς και μάλιστα έχουν μεγάλο μερίδιο στις εξαγωγές αυτών των προϊόντων σε παγκόσμιο επίπεδο.  Κατά συνέπεια εργάζονται και πολλοί συντοπίτες μου στον κλάδο αυτό. 

Η δράση σας λαμβάνει χώρα στις πυρόπληκτες περιοχές της Βόρειας Εύβοιας που υπέστησαν ζημιές από την καταστροφική πυρκαγιά του 2021, πράγμα για το οποίο σας αξίζουν συγχαρητήρια. Ποια θεωρείτε ότι θα είναι τα οφέλη για τους πυρόπληκτους πληθυσμούς;

Σας ευχαριστώ πολύ. Όπως σας ανέφερα, κατάγομαι από την περιοχή και συγκεκριμένα από το χωριό Κουρκουλοί της Βόρειας Εύβοιας και είμαι και εγώ πυρόπληκτος. Μου κάηκαν 870 ελαιόδεντρα και ήμουν παρών από την πρώτη στιγμή στην καταστροφική πυρκαγιά του 2021. Άρα, ξέρω από πρώτο χέρι το πώς βίωσαν και βιώνουν οι άνθρωποι στην περιοχή, όλη αυτήν την καταστροφή. Οι ελαιοπαραγωγοί που επλήγησαν ξέρουν καλά τι σημαίνει να ‘χεις στα χέρια σου ένα ευλογημένο δέντρο από τους παππούδες σου, που έρχεται από πολύ μακριά, και να γίνεται κάρβουνο. Ο πατέρας μου μόλις πήγε στις καμένες ελιές, πήγε πρώτα όχι σ΄ αυτές που είχε φυτέψει ο ίδιος, αλλά στα δέντρα που είχε από τον προπάππου του… Στόχος είναι να ευαισθητοποιήσουμε την τοπική κοινωνία, ιδιαίτερα τα νέα παιδιά – γι΄ αυτό γίνεται και το εκπαιδευτικό πρόγραμμα στα σχολεία-,  να διαφυλάξουμε και να αναδείξουμε τον πολιτισμό της ελιάς στην περιοχή. Ότι κατέχουμε στην περιοχή μας εκτός από τις καλλιεργητικές μεθόδους και την οικονομία της ελιάς, ένα σπουδαίο ακόμα πολιτισμικό κεφάλαιο που σχετίζεται με αυτή. Ιστορίες, μύθοι, τραγούδια, παροιμίες, θρησκευτικά μυστήρια,  τεχνογνωσία, όλα όσα απαρτίζουν τον πολιτισμό της ελιάς. 

Αναφέρετε στο δελτίο τύπου της δράσης, ότι η ελιά αποτελεί μέρος της άυλης πολιτιστικής μας κληρονομιάς, κάτι στο οποίο με βρίσκετε σύμφωνη.  Πώς μπορούμε κατά τη γνώμη σας, να διαφυλάξουμε αυτόν τον πλούτο;

Διαφυλάττουμε αυτόν τον πλούτο όταν τον αναδεικνύουμε, όταν τον κομίζουμε στους νέους ανθρώπους και τους ευαισθητοποιούμε. Αλλά και όταν οι άνθρωποι που τον κατέχουν, παραγωγοί και καταναλωτές, συνειδητοποιούν ότι είναι κάτι σημαντικό,  σπουδαίο καταρχήν για τους ίδιους. Διαφυλάττουμε την άυλη πολιτιστική κληρονομιά, όταν τη συναντάμε! Άλλωστε η «παράδοση» προϋποθέτει συνάντηση…

Είναι ευαισθητοποιημένος ο πολίτης σχετικά με την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου μας;

Ο πολίτης, ειδικά σήμερα, αλλά κι από πάντα,  τρέχει με τα οικονομικά δεδομένα που κάθε φορά δεν του «βγαίνουν». Οπότε αφήνει ασυνείδητα λιγότερο χώρο σε ζητήματα που σχετίζονται με την πολιτιστική κληρονομιά. Παρόλα αυτά όμως, προσωπικά, είμαι αισιόδοξος. Η νέα γενιά είναι ελπιδοφόρα γενιά, απλά θέλει από μας, τους μεγαλύτερους, να της δώσουμε την ευκαιρία να εκφραστεί πολιτισμικά, μέσω των δικών της διαύλων. Να μην τη σπρώχνουμε σε μια στείρα αναβίωση του χθες, αλλά σε μια γόνιμη πολιτισμική αναζήτηση του αύριο. Να της δώσουμε χώρο για «συνάντηση» που λέγαμε και πριν, νοηματοδοτώντας έμπρακτα την έννοια της παράδοσης. 

Πείτε μας δυο λόγια για το «πολιτισμικό σχολείο», καθώς και για τον σύλλογο «τ’ Αλωνάκι» του οποίου είστε πρόεδρος. 

Το Πολιτισμικό Σχολειό του Αλωνακίου έχει αναλάβει ένα μεγάλο μέρος του προγράμματος για την ελιά και το ελαιόλαδο. Είναι ένα σχολείο άτυπης εκπαίδευσης για παιδιά δημοτικού σχολείου στο οποίο οι εμψυχωτές του, εκτός από βαθιά γνώση των γνωστικών αντικειμένων, έχουν παιδαγωγική επάρκεια . Στο Πολιτισμικό Σχολειό οι μαθητές/τριες έχουν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με: τον ρυθμό, τα μουσικά όργανα, παραμύθια από διάφορους πολιτισμούς, κατασκευή μουσικών οργάνων από ανακυκλώσιμα υλικά, μουσικοκινητική αγωγή, βασικές αρχές κινούμενης εικόνας, θεατρικό παιχνίδι, μαγειρική, δημιουργική γραφή, κατασκευή επιτραπέζιων παιχνιδιών, αθλητικές δραστηριότητες, παραδοσιακά ενδύματα διαφόρων λαών, χειροτεχνίες και σύγχρονη τέχνη.

 Το Σχολειό μας τέθηκε υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού  το 2021 και το 2022 κατόπιν αξιολόγησης από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου. Πέρυσι υλοποίησε στη Βαμβακού Λακωνίας μια μοναδική εκπαιδευτική δράση για παιδιά δημοτικού σε συνεργασία με την ομάδα Vamvakou Revival, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας Αναβίωσης του χωριού, η οποία υλοποιείται με αποκλειστική δωρεά από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ). Είμαστε πολύ περήφανοι για το σχολειό μας, το οποίο είναι μια καινοτόμα και μοναδική πολιτισμική εκπαιδευτική μονάδα. 

 Το «Αλωνάκι», ο φορέας μας είναι Νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, www.alonaki.org.gr  με μακρά και ουσιαστική παρουσία στον χώρο του λαϊκού πολιτισμού. Είναι εγγεγραμμένος στο Μητρώο Πολιτιστικών φορέων του Υπουργείου Πολιτισμού και έχει πραγματοποιήσει δυο μεγάλες παραγωγές στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών («Μάνα με τους εννιά σου γιους» & «Σκοποί στο Γριπονήσι». Τον προσεχή Γενάρη θα πραγματοποιήσει το τρίτο μέρος της παραγωγής του “Πέτρα που θέλει να κυλά”, ξανά στο Μέγαρο Μουσικής. Έχει εκδώσει το έργο «Σκοποί στο Γριπονήσι» (Βιβλίο 309 σελ. με δύο οπτικούς δίσκους) στο οποίο έχει καταγραφεί ύστερα από επιτόπια εθνογραφική και λαογραφική έρευνα η μουσικοποιητική πολιτιστική κληρονομιά της Νότιας και Βόρειας Εύβοιας. Εκτός του Πολιτισμικού του Σχολείου έχει τμήματα ελληνικών χορών, θεάτρου και δημοτικού τραγουδιού, μουσικοκινητικής αγωγής, βεστιάριο παραδοσιακών ενδυμασιών και λειτουργεί λαϊκό καφενείο. Έχει δική του διαδικτυακή πολιτιστική εφημερίδα το Alonaki press και διαδικτυακό ραδιόφωνο που εκπέμπει 24ώρες το εικοσιτετράωρο και με καθημερινά “ζωντανές” εκπομπές, το Web Radio Alonaki   Έχει παρουσιάσει και παρουσιάζει την μουσικοποιητική και χορευτική παράδοση της Εύβοιας εντός και εκτός Ελλάδας και μπορούμε να πούμε ότι έχει καταστεί, ένας  σημαντικός πολιτιστικός πυρήνας στην τοπική – και όχι μόνο – κοινωνία. 

Share...

Διαβάστε επίσης...