Το ευαγγέλιο της Κυριακής (Μάρκ. 8,34 – 9,1), αναφέρεται σε μία προειδοποίηση την οποία θέτει ο Χριστός. ‘’Εάν κανείς θέλεινα με ακολουθήσει, ας απαρνηθεί τον εαυτό του και ας σηκώσει τον σταυρό του και ας με ακολουθήσει. Διότι όποιος θέλει νασώσει την ζωή του, αυτός θα την χάσει, εκείνος δε που θα χάσει την ζωή του εξ’ αιτίας εμού και του ευαγγελίου, αυτός θα τηνσώσει.’’ (Μάρκ. 8, 35).
Ζητάει δύσκολα πράγματα ο Χριστός. Ποιος θέλει να ακολουθήσει κάποιον, απαρνούμενος τον εαυτό του και σηκώνονταςπαράλληλα τον σταυρό του; Βάζει δύσκολα ο Χριστός στον άνθρωπο. Τί σημαίνει να αρνηθεί κάποιος τον εαυτό του; Να πάψεινα υπάρχει; Εδώ μία κουβέντα του λες του άλλου και είναι έτοιμος να σε κατασπαράξει. Σημαίνει να πάψει να υπάρχει ωςφίλαυτος εαυτός, ως πρόσωπο αυτοερωτισμού που αρνείται την συγχώρηση, αυτό το μεγάλο θαύμα του να χωρέσει τον άλλονστον εαυτό του, παρά το γεγονός ότι ο άλλος μπορεί να τον έχει πληγώσει και αδικήσει. Ο όσιος Μάξιμος Ομολογητής σταΚεφάλαια περί αγάπης, κείμενα – γροθιά στην φιλαυτία, αναφέρει: ‘’ Μη θέλεις ν’ αρέσεις στον εαυτό σου, και δε θα μισείς τοναδελφό σου. Μην είσαι φίλαυτος, και θα γίνεις φιλόθεος’’.
Ο φίλαυτος άνθρωπος ποτέ δεν θα καταφέρει να σκεφτεί, προσεγγίσει και χωρέσει τον άλλον μέσα του. Δεν χωράει κανένανεαυτό, παρά μόνο τον δικό του. Άρνηση του εαυτού δεν σημαίνει να πάψει ο άνθρωπος να θέλει, να σκέφτεται, να ενεργεί. Ακόμη και το να κόψει το θέλημα του είναι αμαρτία. Λένε κάποιες φορές στην εξομολόγηση ‘’κόψε το θέλημα σου, πάψε ναθέλεις’’. Ο Χριστός έκοψε το φυσικό του θέλημα; Δεν υπήρξε εκτός από τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος; Δεν κόβεται τοφυσικό θέλημα. Παιδαγωγείται. Φτάνεις σε σημείο να το οδηγείς κατά Χριστόν, να θες κατά Χριστόν, όχι εκτός Χριστού κι εκτόςσυνανθρώπου, εις βάρος Χριστού και εις βάρος του συνανθρώπου. Αυτό είναι φιλαυτία. Άρνηση εαυτού σημαίνει παραμερισμόςτης μνησικακίας, της κατάκρισης, της συκοφαντίας, της κακότητας που διακατέχει τον άνθρωπος προς τον συνάνθρωπο του.
Πώς θα ακολουθήσει κάποιος τον Χριστό εάν συγκατανεύσει προς τα αρνητικά πάθη; Πώς θα κατευθυνθείς στον Θεό χωρίςαγάπη, αφού ο ίδιος είναι αγάπη; (Α’ Ιω. 4,8). Το σήκωμα του σταυρού για το οποίο κάνει λόγο ο Χριστός στο ευαγγέλιοπροϋποθέτει την άρνηση του εαυτού, όλων εκείνων των αρνητικών παθών που εμποδίζουν την κοινωνία με τον Θεό. Πώς θασυσχετιστεί κάποιος με τον Χριστό, εάν δεν απομακρυνθεί από εκείνα που εμποδίζουν τον συσχετισμό αυτό και την αναφοράαυτή στο πρόσωπο του Χριστού;
Υπάρχει και κάτι άλλο. Η λογική του ευαγγελίου λέει: ‘’Θες να σώσεις την ζωή σου; Θα την χάσεις εξ αιτίας του Χριστού καιτου ευαγγελίου’’. Η λογική του κόσμου επιτάσσει ‘’Δεν θες να χάσεις; Σώσε το τομάρι σου’’. Τα λόγια του ευαγγελίου είναιενάντια στην λογική του κόσμου τούτου. Δεν είναι για όλους, με την έννοια πως η κοσμική αντίληψη δεν ανέχεται και δεναντέχει το βάρος των λόγων αυτών, που παράλληλα είναι η ουσία της ζωής. Όπως θα ‘λεγε και ο Νίτσε ‘’γι’ αυτήν την καινούριαμουσική χρειάζονται και καινούρια αυτιά’’. Ο Χριστός καλεί τον άνθρωπο να υπάρξει πάνω στο παράλογο του κόσμου, όχι όμωςνα το δεχτεί. Να βαδίσει πάνω στις πνευματικές αντιξοότητες του κόσμου και να τις αρνηθεί. Αυτές τις αντιξοότητες ο κόσμος τιςλατρεύει, τις δέχεται, τις εξωθεί στα άκρα, αφού έχει βγάλει τον Χριστό από την καθημερινότητα του, καρφώνοντας Τουπερισσότερο τα καρφιά, σε περίπτωση που Εκείνος θελήσει να επιτελέσει ένα θαύμα γενναιοδωρίας και σωτηρίας.
Η λογική του κόσμου δεν συμβαδίζει με το πνεύμα πάνω στο οποίο φιλοσοφεί με τρόπο αγιοπνευματικό η Εκκλησία. Οιχριστιανοί, οι χριστιανοί εκείνοι που θέλουν να τιμούν το όνομα του χριστιανού, είναι άνθρωποι του αγώνα, της υπομονής, τηςσιωπής, της ανοχής, της συγχωρητικότητας, της προσευχής, της αγάπης. Αυτά είναι ανοησίες για τους περισσοτέρους. Οχριστιανός δείχνει ανόητος. Ανόητος για τις αντιλήψεις ενός κόσμου που επιδιώκει να ματαιοδοξεί, ερωτοτροπώντας με έναάηθες ήθος, παρά να ερωτεύεται το πρόσωπο του Χριστού και να συνεπαίρνεται από αυτό, αλλά και από την σχέση αγάπης μετους άλλους αδελφούς.
Ο κόσμος σήμερα ικανοποιείται από τον βασανισμό της υπαρξιακής ετερότητας, αντιβαίνοντας δυστυχώς την θεώρηση τουάλλου ως εαυτό, αντιμετωπίζοντας κάθε ανθρώπινη σχέση με ανερυθρίαστη αφαίμαξη της διαπροσωπικής ετερότητας, καιαλλοίωσης της αγαπητικής εν-υπόστασης, που ενυπάρχει ως αλληλοσυμπλήρωση της κάθε ετερικής διαφορετικότητας, όχι όμωςαπραγματοποίητης στα πλαίσια μιας πνευματικής λειτουργικότητας της ανάγκης για ενύπαρξη και αναίρεση τηςαυτοαναφορικότητας στην αναφορικότητα του ερασμίου θεανθρωποκεντρικού προσώπου. Ο κόσμος τούτος πασχίζει νααγωνίζεται πολλές φορές, όχι να ζήσει κατά Χριστό και σύμφωνα με τα ζωντανά λόγια του ευαγγελίου, αλλά να ζήσει σύμφωναμε τις επιταγές του κόσμου, οι οποίες δεν σημαίνει ότι είναι θεμελιωμένες στο θέλημα του Κυρίου. Ο Χριστός συνεφέρει ταπαιδιά του και προειδοποιεί έτσι ώστε να μην απογοητεύονται, λέγοντας τους κάθε φορά ‘’εγώ δεν είμαι από τον κόσμο αυτό’’ (Ιω. 8,23).
Ο σταυρός δεν αφήνει περιθώρια αυτοερωτισμού. Δεν έχει θέσει ο αυτοερωτισμός στον σταυρό. Είναι τέτοια η μαρτυρία και ηαυθεντικότητα του που δεν επιτρέπει να υπάρχει ο άλλος χωρίς τον συνάνθρωπο του, επομένως και χωρίς τον Χριστό. Ο κόσμοςτί απαντάει στο κάλεσμα του Χριστού μέσα από την άρση του σταυρού; Αυτός σταυρώθηκε για τον εαυτό Του. Ε, δενσταυρώθηκε για τον εαυτό Του, για την δική σου προοπτική και σωτηρία σταυρώθηκε.
Ο σύγχρονος άνθρωπος, ως ματαιόδοξος, έχει πετάξει τον σταυρό του, έχει αρνηθεί τον Χριστό. Είναι ‘’βάσανα’’ ο Χριστός και οσταυρός για τον άνθρωπο που αγαπάει τον εαυτό του και θέλει να υπάρχει βγάζοντας τους άλλους από τον κόσμο. Το παράλογοτων ανθρώπων έγκειται ακριβώς σ’ αυτόν την αποξένωση. Ο άνθρωπος του Θεού δεν γνωρίζει άλλον δρόμο εκτός τουευαγγελίου, που αποτελεί το πιο αντισυμβατικό και επαναστατικό πνευματικό μανιφέστο της ιστορίας, του κόσμου τούτου. Θεςνα κερδίσεις την ζωή σου; Ε, χάσε την για τον Χριστό. Όλα τα άλλα είναι φθηνές και χωρίς κόπο μαγκιές.
Πρεσβύτερος Ηρακλής Φίλιος (βαλκανιολόγος, θεολόγος)
Κληρικός Ι.Μ. Σταγών & Μετεώρων
